Als ondernemer kies je niet alleen een naam en product; je kiest een juridische vorm die je risico’s, belastingdruk en groei kan bepalen. Dit artikel legt concreet en stap-voor-stap uit wat het verschil is tussen een eenmanszaak en een besloten vennootschap (BV) en hoe je zélf besluit welke vorm bij jouw situatie past.
We behandelen aansprakelijkheid, fiscale consequenties, administratie, praktische berekeningen en een concreet stappenplan om eventueel over te stappen. Gebruik de checklists en rekenschema’s direct om jouw keuze testbaar en onderbouwd te maken.
Belangrijkste verschillen in één oogopslag
Kort, to the point:
- Aansprakelijkheid: bij eenmanszaak is de ondernemer privé aansprakelijk voor zakelijke schulden; bij een BV is de vennootschap aansprakelijk, de eigenaar (aandeelhouder) doorgaans niet privé tenzij er onbehoorlijk bestuur of persoonlijke borgstellingen zijn.
- Belastingstructuur: eenmanszaak betaalt inkomstenbelasting over de winst; BV betaalt vennootschapsbelasting over de winst en belasting over dividend bij uitkering aan aandeelhouder(s).
- Administratie en kosten: opstart- en vaste kosten voor een BV zijn hoger (notaris, advies, vaak complexere jaarrekening). Eenmanszaak is eenvoudiger en goedkoper in administratie.
- Salaris en winstuitkering: als directeur-grootaandeelhouder (DGA) van een BV moet je jezelf een gebruikelijk loon betalen; bij een eenmanszaak is elk winstopname vrijer maar belast als inkomen.
Aansprakelijkheid en risico’s – stap-voor-stap beoordeling
Stap 1: Maak een risico-inventarisatie (gebruik dit formulier: risico x waarschijnlijkheid x financieel effect).
- Noteer je bedrijfsactiva, debiteuren en contractuele verplichtingen.
- Schrijf op welke persoonlijke risico’s bestaan (bijv. borgstelling, privévermogen dat garant staat).
- Bereken worst case: schuldenlast bij faillissement minus verkoopwaarde activa = resterende schuld.
- Als resterende schuld jouw privévermogen bedreigt en groter is dan je acceptatiegrens, noteer “hoge aansprakelijkheid” en overweeg BV of verzekeringen.
Actie: print deze lijst en zet er bij elke post “acceptabel / niet acceptabel”. Alles wat “niet acceptabel” is, vereist beperking van privé‑risico (BV, contractaanpassing, verzekeringen).
Belastingen: hoe je rekent (praktische berekening)
Werkwijze om te testen welke vorm fiscaal voordeliger is. Gebruik actuele tarieven van de Belastingdienst en vul in:
- Bepaal je verwachte nettowinst (voor belastingen) dit jaar: V (voorbeeld: €80.000).
- Eenmanszaak: bereken belastbare winst = V – ondernemersaftrek(en). Bereken inkomstenbelasting + premies = T_eenmanszaak. Netto resultaat = V – T_eenmanszaak.
- BV: bereken vennootschapsbelasting over winst = VP = V * r_vp (gebruik actuele VP tarieven). Netto winst na VP = V – VP. Betaal jezelf salaris (gebruikelijk loon) S. Als er winst blijft en je keert dividend uit, belast dit met dividendbelasting en box 2: reken D_belasting over uitgekeerd dividend. Netto resultaat = S (na loonheffingen) + dividend netto.
- Maak vergelijkende tabel: Netto_eenmanszaak vs Netto_BV. Vergelijk cashflow en netto belastingdruk.
Voorbeeld (alle percentages voorbeeldwaarden, vervang door actuele): V = €80.000. Stel VP = 20% → VP = €16.000 → winst na VP = €64.000. Gebruikelijk loon S = €45.000 (bruto). Rest voor dividend = €19.000. Stel dividendbelasting+box2 netto = 26,9% → dividend netto = €13.922. Netto uit BV = netto salaris (na loonheffing, bereken t.b.v. eenvoud als ongeveer 70% van bruto: ≈€31.500) + €13.922 ≈ €45.422. Eenmanszaak netto (voorbeeld): winst €80.000 minus inkomstenbelasting en premies (stel ~40% gemiddeld) = €48.000 netto. Conclusie in dit voorbeeld: eenmanszaak iets voordeliger; maar bij hogere winst verandert de uitkomst. Doe altijd je eigen berekening met actuele tarieven.
Administratie en vaste kosten: concrete stappen
- Eenmanszaak: open zakelijke bankrekening, hou administratie op basis van facturen, bonnetjes en kwartaal-BTW-aangifte. Kosten: boekhoudpakket (€10-€50 p/m) + optioneel accountant voor jaarwerk (€400-€1.200).
- BV: notariskosten (+ oprichtingsakte en aandeelhoudersregister, verwacht enkele honderden tot duizend+ euro), KvK inschrijving, jaarrekening opstellen volgens wettelijke eisen (soms met accountantsverklaring) — kosten vaak €1.000-€3.000+. Boekhoudpakket en salarisadministratie verplichter.
- Actie: maak een kostencalculatie voor 12 maanden: software + advies + notaris + externe administratie = totaal. Vergelijk deze met eventuele fiscale besparingen die een BV oplevert.
Salaris, winstuitkering en gebruikelijk loon – praktisch toepassen
Stappen om salaris en uitkering voorspelbaar te maken:
- Stel je gewenste privé-inkomen vast per jaar (netto): P_netto.
- Bereken bruto benodigd salaris S_bruto met behulp van loonbelastingtabellen of salariscalculator (huidige loonheffingen toepassen).
- Bij BV: betaal jezelf minimaal het “gebruikelijk loon” of een marktconform salaris. Controleer jaarlijks of je salaris nog marktconform is.
- Als er winst overblijft na salaris en reserveringen, bepaal een dividendbeleid: hoeveel reserveer je voor investeringen versus uitkeren.
Actie: maak een maandelijks kasstroomoverzicht met bruto salaris, loonheffingen, reserveringen en dividendpot. Meet na 3 maanden of kasstroom voldoende is en pas salaris/uitkering aan.
Wanneer overstappen naar een BV: beslisboom met rekenschema
Volg deze beslisboom en voer de rekenschema’s uit:
- Heb je structureel winst > wat je nodig hebt voor privé-inkomen + reserveringen? Ja → ga naar 2. Nee → blijf bij eenmanszaak.
- Is je privévermogen gevaarlijk bij een faillissement? Ja → BV overwegen. Nee → ga naar 3.
- Wens je investeerders of medewerkers aandelen te geven? Ja → BV. Nee → ga naar 4.
- Bereken breakeven winst waarbij BV voordeliger is met jouw parameters (gebruik het rekenschema hierboven). Als huidige winst hoger dan breakeven → overstappen overwegen.
Actie: vul jouw cijfers in het rekensheet (winst, gewenste salaris, actuele belastingtarieven, administratiekosten) en bereken het netto-verschil. Als voordeel > extra vaste kosten + flexibiliteitsverlies → plan oprichting BV.
Stappenplan: van eenmanszaak naar BV (concreet en testbaar)
- Stap 0 – voorbereiding: verzamel laatste 2 jaar jaarcijfers, maak liquiditeitsprognose voor 12 maanden.
- Stap 1 – advies: spreek 1 of 2 accountants/adviseurs, vraag offerte en een korte fiscaal scenario-rapport (kost meestal €300-€1.000). Vergelijk.
- Stap 2 – notaris: kies notaris, stel oprichtingsakte op, registreer BV bij KvK. Betaal oprichtingskosten.
- Stap 3 – overdracht activa/passiva: maak lijst van activa (debiteuren, voorraad, contracten) die je overdraagt van eenmanszaak naar BV. Stel koopovereenkomst op.
- Stap 4 – personeel en salaris: stel je als DGA in dienst, regel salarisadministratie en verzekeringen.
- Stap 5 – belastingaangifte en afwikkeling: regel uiteindelijke aangifte voor de laatste periode van de eenmanszaak en eerste periode van de BV; zorg dat BTW- en loonheffingen correct doorlopen.
- Stap 6 – afsluiting/doorstart: de eenmanszaak kan blijven bestaan als je wilt, maar vaak geef je aan dat activiteiten voortgezet worden door BV en sluit je de eenmanszaak af om dubbeladministratie te voorkomen.
Actie: zet voor elke stap een einddatum en verantwoordelijk persoon in je takenlijst en check na elke stap “documenten compleet / gemeld aan KvK / belastingdienst ingelicht”.
Praktische checklist voor de eerste 30 dagen na keuze
- Controleer KvK-inschrijving en zet koppelingen met bank/boekhoudsoftware recht.
- Informeer klanten en leveranciers over juridische wijziging (contractuele toestemming checken).
- Controleer verzekeringen (aansprakelijkheid, bedrijfsschade) en pas zo nodig aan naar BV.
- Stel een eenvoudig liquiditeitsdashboard in met: verwachte in- en uitgaande betalingen, salarisverplichtingen, reserveringen voor belastingen.
- Plan evaluatiemoment over 6 maanden om belastingeffect en admin-kosten opnieuw te toetsen.
Actie: download of maak direct een 30-dagen checklist in je takenapp en vink elk punt af binnen 30 dagen.
Laatste praktische tip: bereken vandaag nog jouw breakeven-winstpunt door deze drie waarden in te vullen in een spreadsheet: verwachte winst, totale extra vaste kosten BV per jaar (notaris+administratie+advies), en het fiscale voordeel per euro winst (gebruik je huidige en BV-scenario). Is verwachte winst groter dan (extra vaste kosten / voordeel per euro) → plan een oprichtingstraject met een vaste deadline binnen 3 maanden.