Hoe bereken je winstbelasting voor MKB?
Winstbelasting voor het MKB betekent voor de eenmanszaak/VOF iets anders dan voor de BV. Deze handleiding geeft concrete, stap-voor-stap instructies waarmee je zelf de belastbare winst en de te betalen belasting kunt berekenen — inclusief voorbeelden en praktische checks.
Lees stap voor stap: van het bepalen van de fiscale winst tot aftrekken van ondernemersfaciliteiten en het berekenen van vennootschapsbelasting en dividendafwikkeling. Vervang eenvoudig de voorbeeldtarieven door de actuele tarieven van de Belastingdienst en je hebt direct een toetsbare berekening.
Stap 1: Verzamel de juiste cijfers (wat heb je nodig)
Verzamel deze documenten en cijfers voor één boekjaar: bruto-omzet, btw-correcties, zakelijke kosten (inclusief leningrente), afschrijvingen, privétranacties, loon (als directeur-grootaandeelhouder), investeringsbedragen en eventuele subsidies of terugvorderingen. Zonder deze basis klopt geen enkele berekening.
- Boekjaarresultaat (winst per jaar volgens jaarrekening)
- Investeringen en afschrijvingsberekeningen
- Specifieke ondernemersaftrekken die je wilt toepassen (zelfstandigenaftrek, startersaftrek, etc.)
- Eventuele fiscale reserves of verliesverrekeningen
Stap 2: Bereken de fiscale winst voor een eenmanszaak/VOF
Volg deze stappen en noteer elke tussenstap in een spreadsheet (kolom A = omschrijving, kolom B = bedrag):
- Begin met bruto-omzet.
- Minus zakelijke kosten = boekwinst (resultaat uit onderneming).
- Corrigeer voor fiscale verschillen: niet-aftrekbare privé-uitgaven, correcties voor afschrijvingen volgens fiscale regels → dit levert de fiscale winst op.
- Pas ondernemersaftrekken toe (indien van toepassing): zelfstandigenaftrek, startersaftrek. Trek deze af van fiscale winst.
- Bereken de MKB-winstvrijstelling: doorgaans een percentage (bijv. 14%) van de winst na ondernemersaftrekken. Trek die vrijstelling af om tot de belastbare winst in box 1 te komen.
Voorbeeld (vereenvoudigd): bruto-omzet €150.000 – zakelijke kosten €80.000 = boekwinst €70.000. Stel fiscale correcties = €0. Zelfstandigenaftrek €7.000 → resterend €63.000. MKB-winstvrijstelling 14% van €63.000 = €8.820. Belastbare winst box 1 = €54.180.
Stap 3: Bereken inkomensbelasting (eenmanszaak/VOF)
Nu pas je de box 1 tarieven en heffingskortingen toe. Werkwijze:
- Neem belastbare winst uit onderneming (uit Stap 2).
- Voeg eventuele loon en overige box-1 inkomsten toe om de totale box-1 grondslag te krijgen.
- Pas de geldende schijftarieven toe (gebruik actuele tarieven van Belastingdienst) → bereken bruto inkomstenbelasting.
- Trek algemene heffingskorting en arbeidskorting af (controleer of je daarvoor in aanmerking komt) → uiteindelijke te betalen inkomstenbelasting.
Voorbeeld met fictieve tarieven: belastbare winst €54.180. Stel tarief gemiddeld 37% → belasting ≈ €20.050. Trek heffingskorting (bijv. €3.000) → effectief te betalen ≈ €17.050. Vervang deze percentages door actuele schijven in je spreadsheet voor testbare nauwkeurigheid.
Stap 4: Bereken vennootschapsbelasting voor BV
Als je een BV hebt, volgt een andere route. Stappen:
- Start met nettowinst uit de winst- en verliesrekening (boekwinst).
- Corrigeer voor fiscale verschillen (fiscale afschrijvingen, vrijstellingen, toekomstige voorzieningen) → fiscale winst BV.
- Pas vennootschapsbelasting (Vpb) tarieven toe. Gebruik actuele drempels en percentages van de Belastingdienst.
- Resultaat = winst na vennootschapsbelasting (beschikbaar voor uitkering of reservering).
Voorbeeld (vereenvoudigd en met voorbeeldtarief): fiscale winst BV €100.000. Stel Vpb 19% op eerste tranche → belasting €19.000. Winst na Vpb = €81.000.
Stap 5: Dividenduitkering en totaalbelasting voor BV-eigenaar
Wanneer je winst uitkeert aan aandeelhouders moet je rekening houden met dividendbelasting en eventueel box 2-heffing. Stappen:
- Winst beschikbaar voor uitkering = winst na Vpb.
- Bij uitkering: houd 15% dividendbelasting in (controleer of dit percentage op jou van toepassing is), administreer de inhouding.
- Privé: aandeelhouder betaalt mogelijk box 2 belasting over ontvangen dividend (controleer actuele tarieven en verrekeningen met ingehouden dividendbelasting).
Voorbeeld: winst na Vpb €81.000. Betaal dividend €81.000 → inhouding dividendbelasting 15% = €12.150. Netto-uitkering aan aandeelhouder €68.850. Indien box 2-of equivalente heffing van toepassing is, bereken aanvullend verschil en verreken reeds ingehouden dividendbelasting volgens regels.
Stap 6: Praktische spreadsheet-formules (direct toepasbaar)
Maak een eenvoudige Excel/Google Sheets met deze cellen en formules (gebruik cellnamen of rijnummers):
- A1 = Bruto omzet
- A2 = Zakelijke kosten
- A3 = Boekwinst = =A1-A2
- A4 = Fiscale correcties (negatief of positief)
- A5 = Fiscale winst = =A3+A4
- A6 = Ondernemersaftrek (vul bedrag in)
- A7 = Winst na ondernemersaftrek = =A5-A6
- A8 = MKB-winstvrijstelling % (bijv. 14%)
- A9 = MKB-winstvrijstelling = =A7*A8
- A10 = Belastbare winst = =A7-A9
- A11 = Inkomenbelasting % of schijven → bereken via IF-functies of gebruik progressieve schijven
Tip: test je sheet door de voorbeeldwaarden in te voeren en te vergelijken met een handberekening. Gebruik aparte tabbladen voor BV (met Vpb en dividendstappen).
Stap 7: Controleer aftrekposten en investeringsfaciliteiten
Veel MKB’ers vergeten investeringsaftrekken (KIA), energie-investeringsaftrek of willekeurige afschrijving voor milieumaatregelen. Acties:
- Maak een inventaris van investeringen in het jaar.
- Controleer of investeringen voldoen aan voorwaarden (bedrag, type investering).
- Bereken investeringsaftrek volgens geldende percentages en trek af in de fiscale winstberekening.
Deze aftrekken verlagen de fiscale winst en zijn direct testbaar: voeg ze toe in A4 (fiscale correcties) en zie het effect op A10 en uiteindelijk belastingbedrag.
Stap 8: Provisies en aangiftes — hoe plan je betalingen
Plan voorlopige aanslagen en liquiditeit:
- Maak maandelijks of per kwartaal een prognose van belastbare winst (€) voor het jaar.
- Bereken verwachtte belasting (gebruik je spreadsheet) en verdeel naar periodes.
- Dien een voorlopige aanslag in bij de Belastingdienst als je veel gaat betalen; dit voorkomt onverwachte liquiditeitsproblemen.
Praktische checklist om je berekening te testen
Controleer elk jaar deze zeven punten in je berekening:
- Zijn alle zakelijke kosten correct geboekt en gescheiden van privé? (controleer bankafschriften)
- Zijn fiscale afschrijvingen conform regels toegepast? (vergelijk boekwaarden)
- Heb je alle investeringsaftrekken gecontroleerd en toegepast?
- Zijn ondernemersaftrekken en MKB-winstvrijstelling correct berekend en toegepast?
- Zijn actuele tarieven voor Vpb en box 1 gebruikt in je sheet?
- Heb je rekening gehouden met dividendbelasting en mogelijke box-2 afrekening bij BV-distributie?
- Is er een voorlopige aanslag- of reserveringsplan voor de belastingbetalingen?
Laatste praktische tip: open je spreadsheet en voer één volledige jaarberekening door met de actuele tarieven van de Belastingdienst; vergelijk het resultaat met de vorige aangifte — als verschil > 5% controleer dan elk van de zeven checklistitems en los afwijkingen direct op.